დასავლური ლიტერატურა განმანათლებლობის ეპოქაში (XVIII ს.)

Présentation au sujet: "დასავლური ლიტერატურა განმანათლებლობის ეპოქაში (XVIII ს.)"— Transcription de la présentation:

1 დასავლური ლიტერატურა განმანათლებლობის ეპოქაში (XVIII ს.)
ლექცია მეხუთე

2 გეგმა ისტორიული კონტექსტი: საფრანგეთის ბურჟუაზიული რევოლუცია და ბურჟუაზიის ემანსიპაცია მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი: განმანათლებლობა, რაციონალიზმი, ემპირიზმი ლიტერატურულ-კულტურული ცხოვრების თავისებურებები: ახალი ეპოქა (მოდერნი) ლიტერატურის თავისებურებები: ახალი ჟანრები და თემები

3 ისტორიული კონტექსტი ფეოდალური საზოგადოება  სამოქალაქო (ბურჟუაზიული, ბიურგერული) საზოგადოება “Liberté, égalité, fraternité” ინდივიდის ემანსიპაცია (გათავისუფლება) სოციალური და დოგმატური შეზღუდვებისგან ბურჟუაზიული იდეოლოგია: ადამიანის ღირებულება განისაზღვრება არა მისი წარმომავლობითა და მემკვიდრეობით მიღებული პრივილეგიებით, არამედ მისი ინტელექტუალური, ფსიქიკური და ფიზიკური მონაცემების განვითარებით

4 განმანათლებლობა სინათლე?
enlightenment, siècle des lumières, illuminismo, ilustración, განმანათლებლობა, просвещение უმწიფრობიდან გამოსვლა: აზროვნების გათავისუფლება ცრურწმენებისა და დოგმატური შეზღუდვებისგან

5 მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი
მოვლენების, ტრადიციების, ნორმების კრიტიკული შეფასება, მათში დაეჭვება რაციონალიზმი (რენე დეკარტი და გოთფრიდ ვილჰელმ ლაიბნიცი): “cogito ergo sum” “Sapere aude!”: შემეცნება - ადამიანის არსებობის მთავარი მიზანი ცხოვრება = სწავლა გონიერება = სიკეთე სამყაროს სრულყოფილებისა და მოწესრიგებულობის რწმენა  ოპტიმიზმი, პროგრესი, წინსვლა ემპირიზმი: სამყაროს ახსნის რწმენა

6 ლიტერატურულ-კულტურული ცხოვრების თავისებურებები
ხელოვნება - ხელოვანის ინდივიდუალობის გამოხატულება ახალი ეპოქა (მოდერნი  ლათ. modo) la Querelle des Anciens et des Modernes ძველის დაძლევისა და განახლებისკენ სწრაფვა ადრესატი: ნებისმიერი ადამიანი წოდების განურჩევლად წერა-კითხვა შეეძლო მოსახლეობის 25%-ს ავტორი: ქალები იწყებენ ლიტერატურული თხზულებების წერას და აარსებენ ლიტერატურულ წრეებსა და სალონებს ლიტერატურის დანიშნულება: prodesse et delectare

7 ლიტერატურული ჟანრები იგავ-არაკი  მკითხველის აღზრდა
განვითარების რომანი: პროტაგონისტის გონებრივი, ზნეობრივი და სულიერი განვითარება უტოპიური რომანი: არარსებული სახელმწიფო და მისი იდეალური საზოგადოებრივი წყობა ბიურგერული ტრაგედია: საკარო არისტოკრატიასა და ბიურგერებს შორის სოციალური დაპირისპირება იყო

8 ავტორები და ნაწარმოებები
დენიელ დეფო ( ) - რობინზონ კრუზო ჯონათან სვიფტი ( ) - გულივერის მოგზაურობა რიჩარდ შერიდანი ( ) - ავსიტყვაობის სკოლა დენი დიდრო ( ) - რამოს ძმისწული ვოლტერი ( ) - კანდიდი ჟან-ჟაკ რუსო ( ) - ემილი ანუ აღზრდის შესახებ გოჰოლდ ეფრაიმ ლესინგი ( ) - ნათან ბრძენი, ემილია გალოტი

9 გმადლობთ ყურადღებისთვის!