کارگاه آموزشی : خلاصه ای از تاریخ باغ سازی کار:

Présentation au sujet: "کارگاه آموزشی : خلاصه ای از تاریخ باغ سازی کار:"— Transcription de la présentation:

1 کارگاه آموزشی : خلاصه ای از تاریخ باغ سازی کار:www.payaname.com

2 تاریخ تحولات باغسازی 1- بین النهرین 2- مصر 3- یونان 4- روم
5- توسعه باغسازی در قرون وسطی 6- دوران انسانگرایی 7- دوره باروک 8- عصر روشنفکری

3 بین النهرین : در دوران باستان این سرزمین مبین نوع ارتباط انسان با طبیعت پیرامونش بوده و ویژگی های این رابطه را عناصر زیر تشکیل می داده است. 1- احترام به محیط طبیعی و تقدیس آن ، انسان را موظف می ساخت که تمامی فعالیتش را با طبیعت هماهنگ سازد. 2- تقدیس طبیعت ، موجب می شد که انسان خود را نگهبان آن بپندارد و تمامی عملیاتش را با عناصر آن (خطوط ، نور و رنگهای طبیعت) همگون و هماهنگ سازد. 3- زمین به عنوان "زمین مادر" منبع و منشا تمامی خوبی ها و زایش ها و بقای هستی تلقی می شد. 4- آب نیز عنصری برای تولید و بقا محسوب می شد و برای رویاندن و ایجاد خنکی به کار می رفت و اهمیتی تمثیلی و معنوی داشت. نگرش و اعتقادات موجود در این زمینه ، در باغهای معلق یا پردیس های بابل تجلی یافته.

4 مشخصات باغهای معلق بابل:
1- دارای محوری بودند که با دو رد یف درخت احاطه می شده و از میان آنها جوی آبی می گذشت. 2- از قدیمی ترین باغهای کهن جهان می باشد ، قبل از میلاد مسیح و همزمان با شروع سلسله پادشاهان پارسی احداث شده است ، و یکی از عجایب هفتگانه جهان محسوب می شود. 3- باغ مذکور به شکل هرم ساخته اند و این هرم را تراس بندی کرده و طبقات و تراسها را از وسط پلکانهای عظیم به یکدیگر مربوط ساخته بودند. 4- در هر تراس درختان و درختچه ها و درختان گلدار فراوان کشت نموده بودند تا باغ به شکل یک کوه پر درخت درآید. 5- این باغ نه تنها به خاطر زیبایی بلکه به خاطر پیچیدگی ساختمان و نحوه آبیاری آن حائز اهمیت می باشد.

5 مصر ویژگیهای سرزمین مصر :
مصر ویژگیهای سرزمین مصر : 1- طبیعت پایه الهام معماری بنای معابد مصری به شمار می رفت. به نحوی که مونومانها (اهرام ، معابد و ...) تقلیدی از کوه و جهت نزدیکی به خورشید است ستونها تقلیدی از نخل و سر ستونها تقلیدی از گلهای نیلوفر(Lotus) و پاپیروس (Papyrus) . 2- معبد دیرالبحری ، نمونه ی بارزی از مهماری این دوره است که تراسهای آن با آمفی تئاتر طبیعی آمیخته شده است. 3- سیستم باغسازی در مصر باستان ، قطعات مسطح مستطیل شکلی بودند و گیاهان در آن با فرم منظمی گاشته می شدند. 4- باغ ها با کانالهای آبی که نخلهای کوتاهی کنار آن کاشته شده بود به قسمتهای متعدد به صورت شطرنجی تقسیم می شدند. 5- طراحی این باغها تحت تاثیر عوامل اقلیمی و محیطی آنها قرار داشت و باغها مکانی برای زندگی خصوصی محسوب می شدند. 6- باغ مصری دوران باستان ، الگوی مشخصی برای باغسازی در غرب بوده است.

6 یونان (از قرن پنجم تا چهارم پیش از میلاد) ویژگیهای سرزمین یونان:
یونان (از قرن پنجم تا چهارم پیش از میلاد) ویژگیهای سرزمین یونان: 1- شیوه معماری و نوع استقرار معابد در بستر طبیعت به گونه ای بوده که به فضا ، ابعاد و مضامین نمادین (سمبلیک) می بخشیده است. 2- نظم هندسی معابد ، در کنار نظم طبیعت شکل می گیرد و با آن ادغام می شود. مانند معبد اکروپلیس در یونان (واقع روی تپه) و معبد Peastum در ایتالیا (واقع در زمین ساف). 3- با توجه به تفکر راسیونالیستی حاکم در این دوران ، شهرها به عنوان ملاک زیبایی شناخته می شدند نه طبیعت و باغ ها. بر این مبنا لذت بردن از عناصر طبیعی در یونان باستان ، غیر منطقی و غیر قابل تعریف شناخته شده بود. 4- باغسازی بعد از اسکندر اهمیت یافت و با تسلط رومیان بر یونانیان توسعه پیدا کرد اولین باغ عمومی یا پارک در یونان کهن احداث گردید.

7 روم (از اواخر قرن چهارم قبل از میلاد تا قرن پنجم بعد میلاد) ویژگیهای سرزمین روم:
1- نوسازی در منظر طبیعی ، با کاشت متقارون درختان و جستجوی فرم های هندسی برای المان های طبیعی همراه بود. 2- باغ های رومی مانند تابلوی طراحی شده ای بودند که با مجسمه قهرمانان ، فواره ، استخر و معابد آراسته می شد. 3- ویلا – باغ در این دوره بعنوان مکانی برای تفریح و اقامت اشراف در خارج از شهر فرم خاص منظر رومیان را آشکار می ساخت. 4- در "ویلا – باغ" ها عناصر معماری مثل آب ، مجسمه و ... با گیاهانی که به یاری تکنیک (Are-Topiaria) شکل می یافتند ، ترکیب می شدند. گیاهان با این تکنیک به صورت متنوعی هرس می شدند و به اشکال مکعب ، استوانه ، کره و ... در می آمدند.

8 Are-Topiaria

9 توسعه باغسازی در قرون وسطی
1- با سقوط امپراطوری روم ، به مدت دو قرن باغبانی و باغسازی افول کرد و فقط در دیرها توسط راهب ها یا راهبه ها انجام می گرفت. 2- در قرن نهم و دهم میلادی به دیرها نیز توجه ای نمی شد و دوباره هنر باغبانی فراموش شد 3- در قرن یازدهم میلادی "نورمن"های انگلیسی به مذهب روی آوردند و دیرها دوباره رونق گرفت و باغبانی مورد توجه قرار گرفت 4- در قرن هفدهم میلادی هانری ششم پادشاه انگلستان دیرها را تعطیل کرد و به باغسازی دیرها نیز خاتمه داد.

10 دوران انسانگرایی (از قرن پانزدهم تا اواخر قرن شانزدهم) ویژگی های دوران انسان گرایی:
1- احیا دوران باستان و فراگیری روش طراحی معماری و باغسازی کهن ، در ترکیب معماری و طبیعت این دوره ، صحنه آرایی باغ دوران باستان (استفاده از ترس بندی ها ، پله ها ، آب نماها ، مجسمه ها و بهره گیری از تکنیک Are-Topiaria) مورد تقلید و الهام طراحان واقع می شد. 2- ابداع تکنولوژی و منسوخ شدن سیستم تعاونی ها ، تقسیم کار اجتماعی را با دگرگونی های نوینی همراه ساخت و معمار به عنوان طراح پذیرفته شد. 3- وحدت فضا بوسیله پرسپکتیو با تعیین یکی نقطه گریز مرکزی شکل گرفت. به این طریق ، جلوه های مختلف فضا دسته بندی گردید و در یک سیستم منطقی و عقلانی نظم داده شد. 4- حضور منظره در آثار نقاشی به صورت توجه به طبیعت تجلی می یابد که نمونه ی آن را می توان در تابلوهای رافائل ، لئوناردو داوینچی و بوتیچلی مشاهده کرد. 5- مفهوم منظر زیبا سبب به وجود آمدن "ویلا – باغ - منظر" شد که ضرورت استقرار بنا به سوی محیط اطراف را مطرح ساخت. در طراحی این باغ ها سعی گردید در فراسوی باغ و زاویه دید ، قرار داده شوند.

11 نمونه های "ویلا – باغ - منظر"
1- ویلا مدیسی (Medici) در سال 1458 توسط میکلوتسو(Michelozzo) در دامنه تپه فلورانس ساخته شد. 2- ویلاهای پالادیو(Palladio) در سال 1500 در استان ونتو(Vento) ساخته شد. 3- ویلا ماداما (Madama) در سال 1519 توسط رافائل در داخل جنگل و کنار رودخانه(Tevere) طراحی شد. 4- ویلا لانته(Lante) در سال 1564 بوسیله معمار بزرگ قرن شانزدهم "وینولو"(Vignolo) در بانایا (Bagnaia) احداث شد. 5- ویلا(D"Este) دسته در سال 1550 توسط پیرولیگوریو(Ligprio- Pieio) در تیولی(Tivoli) نردیک روم طراحی شد

12 نمونه های "ویلا – باغ - منظر
Lante Medici

13 دوره باروک (قرن هفدهم):
1- در هنر و معماری این دوره ، توجه به پرسپکتیوهای با نظم گریز در بینهایت جایگزین فضاهای با پرسپکتیو مرکزی و محدود دوره رنسانس (قرن شانزدهم) می شود. 2- آثار دوره باروک از فضاهای نمایشی با پرسپکتیوهای نامحدود تشکیل شده و ترکیبی از فضاهای متضاد ایستا و پویا را ارائه می دهند 3- در نقاشی های منظر این دوره محیط فیزیکی طبیعت با مونومان های باستانی مثل معابد یا خرابه های روم باستان ترکیب شده. 4- اکثر هنرمندان این دوره از منظر به عنوان پس زمینه ای برای بیان موضوع اصلی آثارشان که عمدتا بناهای باستانی ، افسانه ای و اساطیری بود ، استفاده می کردند. 5- باغ های این دوره با توجه به شکل گیری اشرافیت جدید به صورت "ویلا پارک" تجلی یافته است.

14 نمونه های "ویلا پارک" 1- ویلا آلدوبراندینی (Aldobrndini) در سال 1598 در فراسکاتی(Frascati) نزدیک شهر روم ساخته شد. 2- ویلا گامرایا در سال 1650 در "لوکا" احداث شده.

15 عصر روشنفکری (قرن هجدهم):
1- قرن هجدهم ، دوران دگرگونی عظیم اجتمایی – سیاسی ، پیشرفت های تکنیکی ، تاریخ گرایی و باستان شناسی ، اعتقاد نامحدود به علم و دانش و ترویج فرهنگ و آموزش عمومی شناخته می شود. 2- فضاهای نوین شهری مثل میدان ، بلوار و ... در کنار باغهای عمومی و گردشگاه ها شکل می گیرد. المان گیاهی وارد فضاهای شهری می شود. 3- "ویلا – پارک - منظر" شاخص منظره سبزی این دوره شناخته می شود.

16 ویژگی های منظر در قرن هجدهم:
1- اصول طراحی لونوتر(LeNotre) که بر استفاده ماهرانه از محور ، تقارن ، و پرسپکتیو نامحدود ، ترکیب تضادها و کنترل زوایای دید تاکید دارد ، با طراحی فضاهای شهری این دوره هثل میدان ، خیابان ، گردشگاه ها و ... تاثیر چشمگیری نهاد. 2- احداث میادین شهری 3- رواج المان گیاهی 4- مهمترین آثار منظر این دوره ویلا جولیا (Villa Giulia)در پالرمور در جنوب ایتالیا

17 باغ در فرهنگهای مختلف 1- باغسازی فرانسه 2- باغسازی انگلستان
2- باغسازی انگلستان 3- باغسازی ایتالیا 4- باغسازی خاور دور

18 باغسازی فرانسه : باغسازی فرانسه با رواج معماری "شهر – کاخ – پارک – منظر" دارای ویژگی زیر است.
1- معماری منظر محل اقامتگاه شاهان و اشراف فرانسه در این دوره به حد کمال خود رسید 2- ایجاد شکل های منظم هندسی متقارن با خطوط مستقیم که منجر به تشکیل پرسپکتیو با نقطه گریز در بینهایت می شد ، از اصول اولیه طراحی منظر محسوب می شد. 3- فرم معماری منظر در این دوره ، شهر را نیز تحت تاثیر قرار داد (طراحی اقامتگاه ریشلیو در جنوب فرانسه شامل شهر ، میدان ، قصر ، پارک) 4- دو مجموعه "و- لو- ویکونت"(Vaux-Le-Viconte) و "ورسای" (Versaille) از آثار "لونوتر" (Le Notre) شاهگار معماری منظر این دوره است.

19 آثار "لونوتر" (Le Notre) Vaux-Le-Viconte Versaille

20 باغ سازی انگلستان : 1- سالهای میانی قرن هفدهم دوران انقلاب بود تجرابه گرایی که جنبش فلسفی بود توانست علم را منقلب کند و تاثیر عمیق بر طراحی باغ داشته باشد. 2- از ویژگی های اصلی قرن هجدهم به کارگیری سبکهای باستانی بود. 3- جنبش "هنر و پیشه" از سال 1890 میلادی 4- دهه 1990 میلادی معماران مطالعه نظم های کلاسیک را دوباره از سر گرفتند. طراحان باغ نیز الهامات جدیدی از معانی ، و پیکر نگاری و کنایه کسب کردند.

21 باغ سازی ایتالیا : 1- در ایتالیا باغهایی با وسعت بسیار زیاد و تراس بندی به نوعی متاثر از سبکهای معماری همراه با مجسمه ها ، درختان و درختچه های دائمی و گلکاری های حاشیه ای در فضایی باز مرسوم شده بود. 2- باغ های ایتالیایی خود راهنمایی در قرن پانزدهم و شانزدهم برای احداث باغها و پارکها در اروپا شد.

22 باغ سازی خاور دور: 1- باغ های اولیه در ژاپن بسیار ساده و از مجموعه آبگیرها ، جزیره ها و نهرها تشکیل شده بود. 2- در طرحهای هر قسمتی از باغ نمایانگر گوشه ای از طبیعت است. 3- توجه به اشکال مختلف سنگها و طرز قرار گرفتن آنها ، آب ، گیاهان زینتی و ایجاد رابطه خاص بین آنهاست. 4-در طبیعت باغهای ژاپنی یک سنگ کاملا منظم و صاف بکار نمی رود بلکه اشکال نامنظم و سطوح مختلف سنگهاست که زیبایی را ایجاد می کند. 5- شکل قرار گرفتن سنگها خود نشانه حرف ، معنا ، یا سمبلی است. 6- سنگهای بزرگ و بلند نشانه کوه ، سنگهای تیره با شکستگی های مختلف را به معنای آتش ، سنگهای کوچک صاف و یا گرد را به معنای تپه و سنگهای مستطیلی شکل و صیقلی را به مفهم آبهای آرام می دانند. 7- مواد اصلی در خاور دور شامل سنگ و آب (آبگیر ، آبشار ، مرداب ، نهرهای کوچک همراه با پل)می باشد. کفپوشهای پیاده روها را از سنگ ، قلوه سنگ و یا سنگهای شکل گرفته شده تزئین می کنند.

23 برخی از نکات ممتاز باغ سازی چینی :
1- ترکیب آبنماها با خشکی 2- تمرکز در جزئیات و ریزکاریها 3- اعوجاج مسیرها 4- استفاده از ساختمانهای شاخص در زمین مثل کوشکها 5- استقرار دادن مکانهای منظره ای در داخل طرح کلی باغ 6- بکار بردن باغ برای عملکردهای متعدد 7- گوناگونی در چشم اندازهای طبیعی 8- توانایی تحریک و تهیج

24 باغسازی در ایران خصوصیات باغسازی در ایران (از قرن پنجم پیش از میلاد تا قرن هفتم بعد از میلاد) :
1- در ایران باستان مانند تمدن بین النهرین ، باغ تصویری از جهان جاودانه بود. 2- در باغهای ایران باستان ، کاشت درختان به صورت منظم بوده و درختان میوه در کنار گیاهان معطر قرار می گرفته است. 3- رویهمرفته منشا این نظم با سنن بابل و مصر پیوند داشت. 4- ترسیم هندسی باغهای ایرانی که بوسیله دیوار محصور می شد ، یادآور باغهای مصری بود. 5- نظم هندسی این باغها از اصل تقارن پیروی می کرد که مفاهیم افسانه ای و عرفانی داشته است. در دوران ساسانیان باغها بنا به تصویری که از آفرینش جهان وجود داشت ، به چهار قسمت تقسیم می شده است ، که در تقاطع این محورها ، کوشک قرار می گرفت. 6- در تمدن ساسانیان ، نظم هندسی باغ ، ایده جهان را تداعی می کرد و حفاظت از زمین و محیط مقدس شمرده می شد. 7- باغها در مجموع مکانهای سحرآمیزی به شمار می رفتند که هم شهر بودند و هم بهشت. این مکانها در عین حال ، نماد خنکی ، حاصلخیزی و تولید محسوب می شدند. 8- "باغ – بهشت" ها نمایانگر یگانگی آسمان و زمین بودند و با ایجاد نظم در زمین ، نظم خدایی جستجو می شد. 9- انتقال آب به داخل باغ ، زندگی بخشیدن به آن ، محدود ساختن آن در میان دیوارها و ... نوعی ایجاد نظم شناخته می شد که محیط باغ را از آشفتگی بیرونی جدا می ساخت.

25 مهمترین باغهای ایران: 1- باغهای تیموری 2- باغهای صفوی یا شاه عباسی
3- باغهای قاجاری

26 منابع و مواخذ ] 1 [ ترنر ، تام – شهر همچون چشم انداز – ترجمه فرشاد نوریان –انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری – 1376 ] 2 [ جودت ، محمد رضا – جزوه درسی پارک دولاویلت – سال تحصیلی ] 3 [ پیرنیا ، محمد کریم – معماری اسلامی ایران – تدوین غلامحسین معماریان – 1371 ] 4 [ روحانی ، غزاله – طراحی باغ و احداث فضای سبز ] 5[ گاردنر ، هلن – هنر در گذر زمان – ترجمه محمد تقی فرامرزی – انتشارات آگاه – چاپ سوم – زمستان 1374 ] 6[ ویلبر ، دونالد – باغهای ایران و کوشکهای آن – بنگاه نشر و ترجمه – چاپ اول ] 7[ ترابی ، عارف – مجتمع تفریحی توریستی کوثر – پایان نامه کارشناسی ارشد – دانشگاه آزاد اسلامی تبریز – 1379 ] 8[ بهبهانی ، هما – از باغ های دیروز تا پارک های امروز – مجله شهرداریها – شماره 11 فروردین 1379 – صفحات 27 ، 28 ، 29 ، 30 ] 9[ شایان ، حمید رضا ؛ قاری پور ، محمد – طراحی منظر در معماری ژاپن – مجله معماری و شهرسازی – شماره 65/64 – فروردین 1381 صفحات 118 ، 119 ، 120 ، 121 ، 122 ، 123