ავანგარდიზმი და მოდერნიზმი დასავლურ ლიტერატურაში ( წწ.)

Présentation au sujet: "ავანგარდიზმი და მოდერნიზმი დასავლურ ლიტერატურაში ( წწ.)"— Transcription de la présentation:

1 ავანგარდიზმი და მოდერნიზმი დასავლურ ლიტერატურაში (1910-1945 წწ.)
ავანგარდიზმი და მოდერნიზმი დასავლურ ლიტერატურაში ( წწ.) ლექცია 10

2 გეგმა შესავლის მაგივრად: მეოცე საუკუნის მნიშვნელოვანი თარიღები
ავნგარდიზმის ისტორიული კონტექსტი: ტექნიკური პროგრესი, პირველი მსოფლიო ომი ავანგარდიზმისა და მოდერნიზმის მსოფლმხედველობრივი წანამძღვრები: სიღრმისეული ფსიქოლოგია (ფსიქოანალიზი) ლიტერატურულ-კულტურული ცხოვრების თავისებურებები XX ს.-ის დასაწყისში ავანგარდისტული ლიტერატურის ზოგადი დახასიათება ექსპრესიონიზმი, ფუტურიზმი, დადაიზმი, კუბიზმი, სურეალიზმი

3 მეოცე საუკუნის მნიშვნელოვანი თარიღები
1933 1990 ჰიტლერის მოსვლა ხელისუფლებაში მეორე მსოფლიო ომი საბჭოთა კავშირი საბჭოთა რეჟიმის დამხობა პირველი მსოფლიო ომი

4 ავანგარდიზმის ისტორიული კონტექსტი
ტექნიკური პროგრესი: დაჩქარება, მასობრივი მედიები მოახლოებული აპოკალიფსის ნიშნები? ჰალეის კომეტის გამოჩენა (1911 წ. ) ყველაზე დიდი გემის „ტიტანიკის“ ჩაძირვა (1912 წ.) ავანგარდიზმი პოლიტიკაში: ანარქიზმი, ნაციონალ-სოციალიზმი და კომუნიზმი

5 ზიგმუნდ ფროიდი (1856-1939) და კარლ გუსტავ იუნგი (1875-1961)

6 ავანგარდიზმისა და მოდერნიზმის მსოფლმხედველობრივი წანამძღვრები: სიღრმისეული ფსიქოლოგია (ფსიქოანალიზი)
სიზმრის ახსნა (1900) ცნობიერი და არაცნობიერი ლიბიდო, სუბლიმაცია სიზმარი ოიდიპოსის კომპლექსი ფროიდის ენა ლიტერატურა როგორც სიზმარი: ფსიქოანალიზური ლიტერატურათმცოდნეობა შინაგანი მონოლოგი, ცნობიერების ნაკადი, ფსიქოგრაფიული რომანი Id Es Super Ego Über-Ich Ego Ich

7 ავანგარდისტული ლიტერატურის ზოგადი დახასიათება
ავანგარდიზმი  ფრანგ. avantgarde - ჯარის წინა ფლანგი) ტექნიკური პროგრესის შედეგად დამახინჯებულ სამყარო - სრულიად ქაოსური და ფრაგმენტულია  გაუცხოება და დაბნეულობა პროტესტი, ამბოხება ტრადიციის, არსებული წყობილების, აღიარებული ავტორიტეტების, დამკვიდრებული ნორმებისა და წესების წინააღმდეგ სამყაროს რადიკალური შეცვლის, ძველის განადგურებისა და სრულიად ახალი სახელმწიფო წყობისა და ცხოვრების წესის დამკვიდრების მოთხოვნა ტრადიციულ ესთეტიკურ ხერხების რღვევა და ახალი ფორმების ძიება თანამედროვე ადამიანის მდგომარეობის გადმოსაცემად

8 ექსპრესიონიზმი  ფრანგ. expression - გამოხატვა
პუბლიცისტი, კურტ ჰილერი (1911 წ.) გერმანული ლიტერატურული მოვლენა (გოტფრიდ ბენი, გეორგ თრაკლი...) პოეტი - ახალი სამყაროს მაცნე თანამედროვე ცხოვრების ხმაურისა და ჭუჭყის, სიმახინჯისა და ავადმყოფობის გროტესკული გაზვიადება  მკითხველზე შოკის მოხდენა

9 ექსპრესიონიზმი (გაგრძელება)
მოვლენების არსი მოქმედ პირთა სქემატურობა და ზეინდივიდუალური აბსტრაქტულობა სინამდვილის ფრაგმენტულობა აფექტური მეტყველება (ყვირილი), ტრადიციული გრამატიკული წესების დარღვევა, ნეოლოგიზმები, სიმულტანურობა (ერთდროული ასოციაციების გადმოცემა), კოლაჟისა და მონტაჟის ხერხების ხშირი გამოყენება

10 ექსპრესიონიზმი (გაგრძელება)
თემა: შვილების აჯანყება მამების (ე.ი. ცივილიზაციის) წინააღმდეგ ომი - ძველი წყობის განადგურების ერთადერთი საშუალება მოტივები: დიდი ქალაქი (=თანამედროვე ცივილიზაციის სიმბოლო) სამყაროს აღსასრული შიში გარდასახვა პრიმიტიულის ესთეტიზაცია

11 ფუტურიზმი ფილიპო ტომაზო მარინეტის ( ) ფუტურიზმის მანიფესტი (1909 წ.) იტალიური ლიტერატურული მოვლენა დაპირისპირება ძველთან და ტრადიციულთან თანამედროვე ტექნიკური მიღწევების განდიდება ძველი კულტურული მემკვიდრეობის განადგურება ომის ესთეტიზაცია ე. წ. „ორკესტრული სტილი“: „სიტყვების გათავისუფლება“ და გრამატიკის განადგურება

12 დადაიზმი შვეიცარიული ლიტერატურული მოვლენა
დადაისტური მანიფესტი (1918 წ.) დადაისტები (ჰუგო ბალი, ჰანს არპი, ტრისტან ცარა) - ანარქისტები, პაციფისტები და ანტიმილიტარისტები ომის წლების სულიერი სიცარიელე, ქაოსი და უაზრობა ნეგატივიზმი: ყველა ღირებულებისა და ნორმის, ცივილიზაციის მონაპოვრის უარყოფა: დადაიზმი = ანტი-ხელოვნება შემოქმედებითი ირაციონალიზმი ბგერითი ლექსები

13 დადაიზმი

14 კუბიზმი

15 სურეალიზმი ანდრე ბრეტონი: პირველი სურეალისტური მანიფესტი (1914 წ.)
ფრანგული ლიტერატურული მოვლენა (გიიომ აპოლინერი) სიტყვების გათავისუფლებას გონების კონტროლისგან: არაცნობიერის გადმოცემა Écriture automatique სიზმრები, ხილვები, ჰალუცინაციები და ფანტაზია თავისუფალი ასოციაციები, აზრთა თამაში, სიზმრის ლოგიკა საგნების რეალისტური პროპორციების რღვევა

16 გმადლობთ ყურადღებისთვის!