CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA SANTÉ HOGE GEZONDHEIDSRAAD Hoge Gezondheisraad Conseil Supérieur de la Santé 1 Gezond op Weg Milieueffecten van verkeer op de gezondheid En route pour la santé Les effets environnementaux du trafic sur la santé

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 2 Doel/Objectif 1. Aperçu des effets environnementaux du trafic sur la santé en Belgique Overzicht van milieueffecten van verkeer op de gezondheid in België 2. Beleidsadvies Recommendations de gestion

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 3 Mobilité & Santé – Mobiliteit en gezondheid Mobilité pilier de l’économie, de la vie sociale, etc. Mobiliteit als pijler van de economie, het sociale leven, etc. Effets négatifs MAIS AUSSI positifs sur la santé Negatieve maar ook positieve effecten Objectif : prévenir les effets négatifs de la mobilité et stimuler les effets positifs Doel: negatieve effectieven voorkomen en positieve effecten stimuleren

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 4 Du négatif MAIS AUSSI du positif Negatieve MAAR OOK positieve effecten Exemple : circuler à vélo - Voorbeeld: met de fiets rijden - : plus d’exposition à la pollution atmosphérique meer blootstelling aan luchtvervuiling  maladies cardiovasculaires, affections pulmonaires cardiovasculaire ziektes, longaandoeningen + : davantage d’activité physique - voordeel fysieke activiteit => moins d’obésité et de diabète - minder obesitas en diabetes

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 5 Effets sur la santé du transport Effecten op de gezondheid van het transport environnement physique fysieke omgeving environnement social sociale omgeving comportement et mode de vie gedrag en manier van leven Facteurs acquis et héréditaires Verworven en erfelijke factoren Mobilité Mobiliteit Santé Gezondheid

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 6 Effets sur la santé du transport Effecten op de gezondheid van het transport Domaines inventoriés – geïnventariseerde domeinen:  Pollution atmosphérique - luchtvervuiling  Bruit - lawaai  Accidents de la circulation - verkeersongevallen  Effets psychologiques – psychologische effecten  Activité physique – fysieke activiteit

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 7 Émissions polluantes – vervuilende uitstoot Impact sur les maladies cardiovasculaires et la mortalité Impact op cardiovasculaire aandoeningen en het sterftecijfer Attention surtout aux particules fines - Vooral aandacht voor fijn stof –Émissions par le trafic ont diminué mais prennent une part plus importante dans les émissions totales ( : transport -19%, total -28%) Uitstoot door verkeer is verminderd maar speelt nog steeds een belangrijke rol in de totale uitstoot –Mauvais résultat de la Belgique par rapport aux autre pays d’Europe België scoort slecht in vergelijking met andere Europese landen –Conséquence du diesel- Gevolgen van diesel

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 8 Bruit - lawaai Trafic (surtout routier) = une des principales sources de bruit dans l’environnement - Het verkeer (vooral wegverkeer) = één van de grootste bronnen van omgevingslawaai Impacts - impact: Troubles du sommeil - slaapverstoring Effets cognitifs (diminution de l’attention, etc.) – cognitieve effecten Hypertension - hypertensie Mesures à la source plus efficaces – Maatregelen aan de oorsprong zijn het meest effectief

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 9 Accidents de la route - verkeersongevallen : - 36% de morts sur les routes % doden op de wegen Attention aux usagers faibles (piétons, cyclistes) Aandacht voor zwakke weggebruikers (voetgangers, fietsers) Jeunes fort exposés (jeunes de 15 à 29 ans = 30% de tous les morts sur la route en Europe- B : 33% en 2008) Hoger risico voor de jeugd (jongeren tussen 15 en 29 jaar = 30% van alle doden op de weg in Europa- B : 33% in 2008) Également stress post-traumatiques, effets psychologiques après un accident - Ook post-traumatische stress, psychologische effecten na een ongeval

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 10 Activité physique – fysieke activiteit Problèmes de sécurité routière – veiligheidsproblemen op de weg => moins d’enfants à pied ou à vélo – minder kinderen te voet of met de fiets => moins d’activités physiques – minder fysieke activiteiten => obésité, risques de maladies cardiovasculaires – obesitas, meer risico op cardiovasculaire aandoeningen Mode de transport « actif » (vélo, marche) – « actieve » manieren van transport (met de fiets, te voet) => –Moins d’affections respiratoires – minder luchtwegen aandoeningen –Meilleur bien-être mental – beter mentaal welzijn –Moins de nuisances sonores – minder geluidsoverlast –Plus d’activité physique -> moins d’obésité et d’affections cardiaques Meer fysieke activiteit -> minder obesitas en hartaandoeningen

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 11 Qualité de vie et effets psychologiques Levenskwaliteit en psychologische effecten Transport => accessibilité aux services, au travail, … => meilleur bien-être Transport => toegankelijkheid van diensten, werk,… => beter welzijn Trop de transport motorisé individuel => effet négatif sur le développement du capital social – teveel gemotoriseerd en indiviueel transport => negatief effect op de ontwikkeling van het sociale welzijn Mobilité réduite des personnes âgées => isolement social, dépression, problèmes de santé – verminderde mobiliteit bij mensen op leeftijd => sociaal isolement, depressies, gezondheidsproblemen Trafic = > stress => risques accrus de dépression Verkeer => stress => meer risico op depressies Se déplacer => influence positive sur le bien-être psychologique Zich verplaatsen => positieve invloed op het psychologisch welzijn

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 12 Effets corrélés – gecorreleerde effecten Facteurs agissant de manière synergique – factoren die een synergetische invloed hebben Habiter près d’une autoroute => -2,5 ans pour l’espérance de vie Dichtbij een autosnelweg wonen => -2,5 jaar levensverwachting Temps passé en voiture, dans les transport publics, à moto ou à vélo associé à une augmentation du risque d’infarctus De gespendeerde tijd in een wagen, met het openbaar vervoer, op de motor of op de fiets wordt geassocieerd met een verhoogde kans op hartinfarct

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 13 Politiques ayant un impact sur la santé Beleidsmaatregelen die een impact hebben op de gezondheid Encouragement des évolutions techniques – Stimuleren van technische ontwikkelingen Diminuer l’usage de la voiture au profit des modes de transport alternatifs – Verminderen van het autogebruik ten voordele van alternatieve transportvormen Diminuer l’exposition au bruit (murs antibruit, meilleurs pneus, revêtements plus silencieux, limitation de la vitesse) – Blootstelling aan lawaai verminderen (geluidsschermen, betere banden, geluiddempende bedekkingen) Contrer l’isolement social et favoriser l’accessibilité (tarifs sociaux des transports publics) Sociaal isolement tegengaan en toegankelijkheid bevorderen (verlaagde tarieven voor openbaar vervoer) Favoriser le transport « actif » - « actief » transport aanmoedigen

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 14 Mobilité plus durable – Duurzame mobiliteit En fait partie une lutte contre les effets néfastes pour la santé des formes actuelles de mobilité – men gaat de strijd aan tegen de nefaste effecten voor de gezondheid van de huidige mobiliteitsvormen MAIS aucune politique intégrée n’existe en matière de mobilité et de santé – MAAR er bestaat nog geen geïntegreerd beleid omtrent mobiliteit en gezondheid

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 15 Principes pour une mobilité saine et durable Principes voor een gezonde en duurzame mobiliteit 1.Pollueur payeur – de vervuiler betaalt 2.Principe de prévention - preventie 3.Principe de précaution - voorzorgsmaatregelen 4.Mesures axées sur la source – maatregelen aan de oorsprong 5.Principe de justice - rechtvaardigheid 6.Principe de subsidiarité et de participation – subsidiariteit en participatie

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 16 Exemple : la déclaration d’Amsterdam (2008) Voorbeeld: de verklaring van Amsterdam (2008) Contribuer à une croissance économique durable et créer des emplois grâce à des investissements dans les transports respectueux de l’environnement et de la santé – Bijdragen aan een duurzame economische groei en werkgelegenheid creëren dankzij investeringen in milieuvriendelijk vervoer en de gezondheidszorg Gérer la mobilité durable et promouvoir des systèmes de transport plus efficaces – beheren van duurzame mobiliteit en bevorderen van meer efficiënte transportsystemen Diminuer les rejets de gaz à effet de serre liés au transport, les substances polluant l’atmosphère et le bruit – verminderen van de uitstoot van broeikasgassen in het verkeer, luchtvervuiling en lawaai Entreprendre une politique et des actions menant à des modes de transport sains et sûrs – beleid en maatregelen invoeren die leiden tot een veilig en gezond verkeer

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 17 Conclusion - conclusie Une approche plus intégrée est nécessaire – een meer integrale aanpak dringt zich op => besoin au préalable d’indicateurs, paramètres et outils d’évaluation adéquats – nood aan voorafgaande indicatoren, parameters en passende evaluatiemiddelen MAIS - MAAR Impact total ne sera visible qu’après un certain délai – totale invloed wordt pas zichtbaar na een bepaalde periode

HOGE GEZONDHEIDSRAAD 18 Met dank aan de leden van de “ad hoc” werkgroep – Merci aux membres du groupe du travail “ad hoc” D. Botteldoornen E. Cornelis S. Dhondt M. Goethals L. Hens L. Int Panis W. Passchier W. Steurbout N. Van Larebeke G. Wets