موسسه آموزشي و پژوهشي وزارت صنايع و معادن TeamBased Problem Solving TBPS Quality Engineers Group/TBPS

موسسه آموزشي و پژوهشي وزارت صنايع و معادن اهداف دوره ايجاد و تقويت دانش و مهارت لازم در كاركنان جهت حل مسائل تغيير روش تصميم گيري در سازمان از روش خود محوري به روش كار گروهي حل مسائل بصورت گروهي و تجربه نمودن آن در قالب كارگاههاي آموزشي ايجاد ارتباط با همكاران ديگر جهت انتقال دستاوردها و تجربيات بدست آمده آشنايي مختصر با ابزارهاي ساده آماري و تكنيكهاي حل مسائل حركت همگاني بسوي تيمسازي و كار گروهي با هدف ايجاد بهبود مستمر TBPS Quality Engineers Group/TBPS

آرمانهاي سازماني رشد سازماني افزايش سهم بازار افزايش سهم مشتري آرمانهاي سازماني رشد سازماني افزايش سهم بازار افزايش سهم مشتري شهرت جهاني خلاقيت و نوآوري كاهش هزينه ها

رقابت كيفيت نامطلوب بهره وري ضعيف پذيري تغييرات نرخ ارز تغييرات سياستهاي دولت تغييرات سريع تكنولوژي اقتصاد منطقه اي و جهاني افزايش هزينه نارضايتي مشتريان برگشت محصول

ISO 9000 SIX SIGMA KAIZEN TQM EFQM MBNQA DEMING BPR

عصر ما ، عصر رقابت براي تصاحب سهم بيشتري از بازارهاي جهاني است ، زيرا همه سازمانها درانتظار يك نظام واحد جهاني هستند كه همگان با شرايطي يكسان درآن حضور دارند . ليكن شرط تداوم حضور ، ايجاد توانمندي و قابليت است و سازمان هايي كه در انديشه و عمل قويتر هستند ، موفقتر خواهند بود . TBPS

رقابت پذيري Competitiveness رقابت پذيري درسطح بنگاه (Enterprise) رقابت پذيري درسطح بنگاه يعني كارايي و توانايي سازمان درتامين و برآورده ساختن نيازها و خواستهاي مشتريان درمقايسه با محصولات و خدمات بنگاه هاي مشابه كه به ميزان ارزشي كه محصولات سازمان براي مشتري خلق مي كنند، وابسته است. رقابت پذيري درسطح ملي (National) رقابت پذيري درسطح ملي يا كشور عبارتست از درجه توان يك ملت (كشور) در توليد محصولات و خدماتي كه امكان عرضه آنها به بازارهاي بين المللي وجود داشته و از آن طريق بتوانند ثروت و درآمد شهروندان خود را افزايش دهند.

مفهوم ارزش TBPS Value = -------------------------------------- ارزش همان چيزي است كه هنگام خريد، مشتري بر اساس آن كالاهاي متفاوت را بررسي و ارزيابي كرده و از بين كالاهاي متعدد، يك كالاي خاص را برمي گزيند. ارزش مبناي تصميم گيري مشتري به هنگام خريد است و بصورت نظري از رابطه زير حاصل ميگردد : Quality + Timeliness + Flexibility Value = -------------------------------------- Price TBPS

ابعاد كيفيت گاروين Garvin عملكرد Performance ويژگيها Features دوام / عمر Durability قابليت اطمينان Reliability قابليت سرويس دهي Serviceability انطباق Conformance ويژگيهاي ظاهري Aesthetics كيفيت درك شده Perceived Quality TBPS

براي بهبود مستمر ، كار تيمي بايد بخشي از فرهنگ كاركنان باشد دانش يا تكنولوژي جديدي وارد مي شود تكرار يك رفتار موجب ايجاد يك فرهنگ مي شود چـرخه ايجاد فرهنگ تغيير روشهاي قديمي بر مبناي دانش جديد تكرار روشهاي جديد منجر به عادت مي شود تكرار عادتها موجب ايجاد رفتار مي شود TBPS

نيروي انساني به عنوان مهمترين وبا ارزشترين موجودي يك سازمان محسوب مي شود در كشور ژاپن نيروي انساني به عنوان يك سرمايه محسوب گرديد و به همين دليل ژاپنيها به تكثير و بهبود اين سرمايه ارزشمند پرداختند ، كه اكنون نتايج سودمند اين نگرش به خوبي پيداست و اما در آمريكا نيروي انساني به عنوان يك هزينه تلقي مي شد و بر همين اساس آنها به كاهش و محدوديت اين هزينه پرداختند و اكنون به اشتباه خويش پي برده اند . وقت آن رسيده است كه باور كنيم : مجموع دارائيهاي سازمان = مجموع توانائيهاي كاركنان TBPS

تعـريف مـشكل TBPS مشكلات كيفي مشكلات تامين منابع فاصله بين وضعيت موجود و وضعيت مطلوب كه باعث نارضايتي مشتري ، اتـلاف وقت ، سرمايه و ساير منابع مي شود. مشكلات كيفي مشكلات تامين منابع مشكلات زمان انجام تعهدات مشكلات مالي مشكلات مسائل ايمني و امنيتي TBPS

مسائل فرصتهاي بهبود هستند OPPORTUNITY FOR IMPROVEMENT سازماني كه تمام مسائل و مشكلات خود را حل نموده است و ديگر مسئله اي براي مطرح كردن ندارد يك سازمان مرده مي باشد. مسائل فرصتهاي بهبود هستند THE PROBLEMS ARE OPPORTUNITY FOR IMPROVEMENT TBPS

تعريف تيم - گروهي هستند با دانش ، مهارت و قابليتهاي خاص كه بصورت گروهي بر روي مشكلات تعريف شده و تحت مديريت واحد كار مي كنند و ارائه راه حل مي نمايند . مجموع بهبودهاي ايجاد شده در واحدهاي مختلف يك سازمان مساوي بهبود كلي سازمان نميباشد .

ويژگيهاي تيم TBPS اعمال راهبري جمعي و هدف مشترك اعمال راهبري جمعي و هدف مشترك ايجاد اتمسفر اعتماد و احترام متقابل مكمل بودن اعضاء به لحاظ دانش تخصص و تجربه اعمال كنترل داخلي و بهبود مستمر فعاليتها يادگيري، تكامل اعضاء ازطريق انديشه وعمل همگاني بررسي مشكل از زواياي گوناگون با مهارتهاي مختلف ارتقاء توانمنديهاي فردي در گفتگوهاي جمعي قابليت اجرايي مطلوب راه حلها با مشاركت همه افراد TBPS

انواع تيمهاي حل مساله TBPS 1- هياتهاي بررسي : يك گروه وظيفه اي چند جانبه است كه معمولا توسط مدير ارشد سازمان با ماموريت مشخص ايجاد مي شود . 2- گروههاي بخشي : گروهي است كه توسط مدير يك بخش يا قسمت بمنظور حل مسائل داخلي تشكيل مي شود و اعضاي آن عموما ازكاركنان بخش هستند. 3- دواير كنترل كيفيت : گروهي است كه بصورت مستمر و داوطلبانه تشكيل شده و فعاليت مي كند وانتخاب موضوعات به عهده خود گروه مي باشد. 4- گروههاي بهبود : گروهي داوطلبانه و چند وظيفه اي است كه در سطوح مختلف تشكيل شده و موضوعات ويژه را بررسي مي نمايد . گروههاي بهبود بر حسب ضرورت تشكيل مشوند اما دوايركنترل كيفي بطور طبيعي فعاليت ميكنند. TBPS

مزاياي ديگر روش حل مسئله 1- سادگي روش 2- فراگير بودن در همه جا 3- قابليت تعميم در تمام سطوح 4- ايجاد هماهنگي در سازمان 5- ايجاد حس مالكيت و انگيزش كاركنان 6- قابل استفاد براي فرد يا تيم هاي كاري 7- ايجاد زبان مشترك و تخصصي در سازمان و .... TBPS

كـار تـيمي تيم ها كمك مي كنند تا اهداف افراد همسو شده و از اتلاف در سيستمهاي مديريتي اجتناب شود. تيم سازي باعث مي شود گردش اطلاعات و انگيزه مشاركت در سازمان تقويت شده و خلاقيت هاي كاركنان جايي براي شكوفايي پيدا كند و نگرش بهبود مستمر شكل عملي تري بخود بگيرد. TBPS

كـار تـيمي TEAMWORK Togetheress همدلي Equality برابري Attituoe كنترل طرز برخورد Meshing ماهر كاركردن We ما Organization سازمان Role playing ايفاي نقش Kindred spirit پاداش نهايي

تشكيل و رشد يك تيم كاري TBPS تشكيل يك تيم موثر كاري آسان نيست و اين موضوع زماني كه شما با چند فرهنگ مختلف سروكار داريد نمود بيشتري پيدا مي كند . افراد گروه بايد از نگاه و زبان مشتركي استفاده كنند وبا تقويت نقاط قوت مشترك ، تعهدي براي ايجاد بهبود دركيفيت كارها ايجاد نمايند . مراحل تشكيل و رشد يك تيم كاري بشرح زير است : شكل دهي FORMING ايجادطوفان STORMING نظم دهي NORMING عملكرد PERFORMING فرصت دهي ADJOURNING TBPS

آفتهـاي كار گروهي 1- تضاد ، كشمكش و ناسازگاريهاي بي مورد 2- بي علاقگي و بي تفاوتي 3- اخذ تصميمات نا متناسب TBPS

رفتار حمايتي نقش همه اعضاي گروه 1- طرح سئوالات صحيح و به جا 2- تشريح و توصيف نقش گروه و توجه دادن ساير اعضاء به هدف 3- تلاش به منظور حصول توافق گروهي 4- خلاصه كردن تصميمات و موافقتهاي حاصله حهت درك بيشتر 5- طرح سئوال و با ارايه پيشنهاد در خصوص دستور جلسه 6- تاييد اعضاي ديگر در صورت موافقت با رأي آنها 7- درس گرفتن از خطاها و اجتناب از ايحاد تنش 8- خوشرويي و انبساط خاطر بمنظور ايجاد شادابي درساير اعضاء 9- درگيرسازي اعضاي ساكت با طرح سئوالات بجا و درخواست مشاركت آنها 10- شفاف سازي نظرات سايرين كه ممكن است روشن نباشد. TBPS

كار تيمي اثر بخش موفقيت هر تيمي بستگي زيادي به افرادي دارد كه آن را تشكيل مي دهند . مهمترين عواملي كه روي پويايي افراد يك تيم اثر مي گذارد ، موارد زير است : 1- ايجاد انگيزة تيمي 2- برقراري ارتباط مؤثر 3- رفع تعارض در تيم 4- رفع ناهمگوني تيم TBPS

هدف تيم عبارتست از مقصدي كه تيم براي رسيدن به آن تلاش مي كند . TBPS

ويژگيـهاي هدف SMART TBPS خاص است Specific قابل اندازه گيري است Measurable قابل دستيابي است Attainable با ماموريت و چشم انداز شركت مرتبط است Realizable داراي محدوديت زمان ( منابع ) است Time limit TBPS

- اعضاء تيم - رهبر تيم - هماهنگ كننده - منشي تيم - وقت نگهدار افراد تشكيل دهنده تيم - اعضاء تيم - رهبر تيم - هماهنگ كننده - منشي تيم - وقت نگهدار * مشاور / مهمان TBPS

مشخص بودن تاريخ و زمان جلسه تهيه دعوت نامه براي كليه اعضاء جلسه تشكيل جلسات مشخص بودن منشي جلسه مشخص بودن رئوس مطالب مشخص بودن تاريخ و زمان جلسه تهيه دعوت نامه براي كليه اعضاء جلسه اختصاص مكان و زمان مناسب براي جلسات TBPS

شش گام براي حل يك مسئله TBPS شناسايي و انتخاب مسئله تعيين هدف تجزيه و تحليل مسئله جمع آوري داده ها شناسايي و دسته بندي علل اصلي مدلسازي و تفكر سيستمي ارائه راه حلهاي ممكن 1 ارزيابي راه حلهاي مختلف انتخاب راه حل برتر طرح ريزي جهت اجرا برنامه ريزي و اجراي راه حل ارزيابي نتايج عملكرد استاندارد نمودن شناسايي يك مسئله جديد 4 2 5 6 3 TBPS

مزاياي استفاده از الگوريتم شش مرحله اي انتخاب يك مسئله درست انتخاب يك راه حل مناسب و كاربردي با در نظر گرفتن، تاثيرات متقابل روي ابعاد مختلف سيستم اطمينان از توجه به كليه عوامل مهم و اساسي درحل مساله اطمينان از كيفيت راه حل ارائه شده از قضاوت عجولانه و حساب نشده احتراز مي شود برنامه اي دقيق و صحيح براي حل مساله تهيه مي شود TBPS

عوامل شكست در حل يك مسئله 1- پريدن به نتيجه نهايي 2- عدم جمع آوري كليه اطلاعات لازم 3- نداشتن توانايي و قابليت لازم جهت متاثر نمودن مسئله ( انتخاب غلط صورت مسئله ) 4- انتخاب يك مسئله كلي و مبهم 5- عدم انتخاب راه حلهاي مناسب 6- عدم مشاركت و همكاري افراد كليدي در حل مسئله و پيدا كردن راه حل 7- عدم طرح ريزي جهت اجرا ء راه حلها TBPS

عوامل موفقيت در حل يك مساله (كار( 1. حتي المقدور چندكار را با هم در يك زمان انجام ندهيد . 2.مسئله را دقيقا شناسايي كنيد . 3. يادبگيريد كه ابتدا شنونده اي خوب و سپس گوينده اي خوب باشيد . 4. يادبگيريد كه سوالات خود را بپرسيد . (پرسيدن عيب نيست ، ندانستن عيب است) 5. موضوعات با اهميت و بي اهميت را از هم جدا نماييد . 6. تغيير را به عنوان يك مفهوم اجتناب ناپذير بپذيريد . 7. ظرفيت پذيرش اشتباه را از سوي خود و ديگران داشته باشيد . 8. مشكلات (مساله ) را به اجزاي كوچكتر و ساده خرد نماييد . 9. همواره در فرايند حل مساله آرام و خونسرد باشيد . 10. هميشه لبخند بزنيد . TBPS

گـام اول شناسايي و انتخاب مسئله تعيين هدف TBPS

چگونه يك مسئله را تشخيص دهيم ؟ شناخت و درك كامل فرآيند مشخص نمودن نوع كاري كه صورت ميگيرد مشخص نمودن توالي انجام فعاليتها مشخص نمودن گلوگاهها درانجام فرايندها (نقاط بحراني وكليدي) مشورت با ايستگاههاي قبلي و بعدي درمحيط كار TBPS

نمودارهاي نمايش فرايند توليد OPERATION PROCESS CHART OPC يكي از ابزارهاي قدرتمند جهت تحليل و نمايش توالي انجام كار در فرايندها و نحوه انجام آنها مي باشد . FPC FLOW PROCESS CHART TBPS

FIVE ”WHYS“ حداقل پنج بار سئوال كنيد چرا ؟ TBPS پاسخ به هر سئوال بايد روشن و واضح و مختصر باشد مطمئن باشيد در پاسخهاي چهارم يا پنجم به ريشه اصلي مشكل مي رسيد چرا اين اتفاق پيش آمده است ؟ چرا درخصوص اين مساله كاري انجام نشد؟ چرا ما كار را بايد با روش فعلي اجرا كنيم ؟ چرا كار را به طريقي ديگر انجام نمي دهيم ؟ چرا نتايج حاصل به اين شكل درآمده است ؟ و چرا .....؟ ‍ TBPS

شش پرسش كليدي SIX W TBPS چه كسي WHO چه چيزي WHAT كدام )چگونه) (HOW) WHICH چرا WHY چه زماني WHEN كجا WHERE TBPS

FIVE M+E نيروي انساني Man تجهيزات Machine مواد اوليه Material روشها Method مديريت Management عوامل محيطي Enviromental TBPS

روش ژاپني “ 3M ” ضايعات MUDA تنش MURI عدم تقاضا MURA TBPS

كارهاي اجرايي درگـام اول - انتخاب مسئله - شرح مسئله - شرح هدف TBPS

شرح مسئله : براي خريد مواد اوليه از خارج از كشور بايد 35 مرحله را طي نمود ، كه يكي ازدلايل تاخير در تحويل قراردادها به مشتريان مي شود. شرح هدف : كاهش مراحل اداري و اجرايي خريد خارجي از 35 مرحله به 10 مرحله طي سه ماه آينده . شرح مسئله : در 58% از موارد كارتحويل محصول نهايي به مشتري بيش از سه هفته به طول مي انجامد. شرح هدف : تقليل زمان تحويل محصول نهايي به مشتري از سه هفته به كمتر از دو هفته در طي يك ماه آينده . TBPS

گـام دوم تجزيه و تحليل مسئله TBPS تازمانيكه اطلاعات صحيح و كاملي براي پشتيباني ازآنچه بعنوان ريشه هاي بروز مشكل يافته ايد ، جمع آوري نكنيد ، شما هم مثل افرادي هستيد كه درمورد مساله فقط حدس و گمان مي زنند. TBPS

ا لگوريتم جمع آوري داده ها ا لگوريتم جمع آوري داده ها دراين مرحله مسئله شناسايي و تعريف شده واهداف نيز مشخص شده اند . پس مرحله بعدي شامل جمع آوري داده ها ( Data) و تحليل آنها مي باشد. بنابراين ابتدا بايد به نكات مهم زير توجه نمود : - طرح ريزي روش تحقيق و تفحص - بررسي مقدماتي روش تجزيه و تحليل - مشخص نمودن آيتمهاي مهم جهت جمع آوري داده ها - شناسايي عوامل اصلي و ريشه هاي وقوع مساله - شناسايي دقيق وضعيت جاري وجمع آوري داده ها TBPS

ا لگوريتم جمع آوري داده ها ا لگوريتم جمع آوري داده ها مشاهده كنيد. - مصاحبه كنيد. - مستندات موجود را بررسي كنيد. - مشاوره و تحقيق كنيد ، نتايج را مستند كنيد. - تحليل كنيد و تصمصم گيري كنيد. TBPS

- داده ها بايد بموقع باشند . مشخصات داده هاي مفيد - داده ها بايد دقيق باشند . - داده ها بايد بموقع باشند . - داده ها بايد كامل و قابل اطمينان باشند . TBPS

تضمين دقت اطلاعات بوسيله - مقداري نمودن آنها ( ذكر اعداد و ارقام ) - بيان شفاف مطالب - ذكر جزئيات مرتبط با هدف تعيين شده - ثابت نگهداشتن روش مطالعه در طول مدت مطالعه - جمع آوري كليه اطلاعات مورد نياز TBPS

خطا در داده ها TBPS - دقت وسيله اندازه گيري - محيط ( درجه حرارت ) موارد زير مي توانند باعث ايجاد خطا در داده ها شوند : - دقت وسيله اندازه گيري - محيط ( درجه حرارت ) - روش غلط - نيروي انساني ( عدم آموزش / تخصص ) - تجهيزات ( كاليبراسيون ) - تغيير روش مطالعه درطول مدت مطالعه TBPS

روشهاي جمع آوري داده ها TBPS - برگه هاي چوب خطي Tally Sheet - چك ليستها Check List - برگه هاي ثبت نتايج Check Sheet - برگه هاي ترسيمي Drawing Sheet - فرم نظر سنجي Questionnaire TBPS

چند نكته مهم در تجزيه و تحليل مسائل 1- واقعيات را بگونه اي بيان كنيد كه : - دقيق باشند . - نظرات شخصي و تعصبات در آن دخيل نباشند . - تخمين زده نشده باشد ( حدس و گمان ) . - جزئيات و ترتيب اطلاعات ذكر شده باشد . 2- توضيحات لازم را ذكر نمائيد . 3- دقت اطلاعات خود را تضمين نمائيد . TBPS

خـوب دانـستن صـورت مـساله خـود نيـمي از راه حـل است TBPS

SEVEN TOOLS هفت ا بزار بهبود كيفيت TBPS

چهارچوبهاي اساسي جهت استفاده از هفت ابزار كيفي 1- چرخه دمينگ : A C D p PLANING DO CHECK ACTION 2- مثلث جوران: P C I PROGRAMING CONTROLING IMPROVEMENT 3 - مربع كرازبي: Q S C E QUALITY SYSTEM CRITERIA EVALUATION TBPS

TBPS 1 - حل مشكل نياز به روشي سازماندهي شده دارد . براساس اصول دمينگ - جوران - كرازبي و ديگر اساتيد مديريت كيفيت و تجربيات آنها در حل مشكلات شش اصل اساسي موجود است : 1 - حل مشكل نياز به روشي سازماندهي شده دارد . 2 - حل مشكل نياز به معيارهاي روشن جهت ارزيابي ميزان بهبود دارد. 3 - براي حل مشكل بايد آنرا بطور كامل روشن كرد . 4 - اثرات مشكل و محدوده تاثير پذيري آن بايد مشخص باشد . 5 - تنها از روش كار گروهي حل مشكلات اثربخش مي شود . 6 - حل مشكلات بايد داراي فرآيندي هموار و همواره مستمر باشد . TBPS

با توجه به اصول فوق يك فرآيند شش مرحله اي كاربردي تعريف مي شود : 1- تعريف مشكل به همراه اهداف بهبود . 2- ارزيابي وضعيت موجود جهت مقايسه با وضعيت بهبود يافته . 3- تعيين و شناسايي جوانب بحراني مشكل 4- تعريف علل ريشه اي مشكل . 5- پيشنهاد راه حلهايي ريشه اي و اجراي بعترين آنها . 6- ارزيابي اجرا و پيشرفت جهت اطمينان از اثربخشي راه حل . براي اجراي فرآيند فوق ( تقدم و تاخر مراحل ضروري است ) ابزارها و تكنيكهايي ابداع شده است كه علاوه بر سهولت اجرا باعث تقويت گرو ههاي حل مساله و دانش عمومي سازمان مي گردد . TBPS

هفت ا بزار بهبود كيفيت SEVEN TOOLS TBPS گروههاي بهبود كيفيت ( حل مساله ) به دسته اي از تكنيكها و فنون احتياج دارند تا بر اساس آنها مشكلات را شناسايي , ارزيابي , اولويت بندي وحل نمايند . هفت ابزار پايه اي براي بهبود كيفيت يا 7 ابزار QC كه از طرف ايشيكاواي ژاپني معرفي شده است و يك ابزار اصولي براي حل مشكلات است . ايشيكـاوا بيان مي كند كه تما م كاركنا ن سهيم در بهبود كيفيت از سطح مديران ارشد تا كارگران ساده بايد اين ابزارها رابه درستي بشناسند و در عمل از آنها استفاده نمايند . اين ابزارها عبارتند از : TBPS

TBPS فلوچارت چك شيت ( برگه هاي كنترل ) هيستوگرام ( نمودار ستوني ) چك شيت ( برگه هاي كنترل ) هيستوگرام ( نمودار ستوني ) نمودارتجزيه و تحليل پـارتو نمودارتجزيه و نحليل علت معلول (استخوان ماهي ) نمودار پراكندگي (پخشودگي) كنترل چارت ( نمودارهاي كنترلي ) لازم نيست كه براي مقابله با يك مشكل ازهرهفت ابزار فوق استفاده گردد. بلكه بايد براي هر شرايط خاص مناسبترين ابزار انتخاب گردد. لازم به يادآوري است كه اين ابزارها پشتيبان اصلي برنامه هاي بهبود كيفيت در يك سازمان هستند TBPS

فلوچارت FLOWCHART TBPS اولين ابزار از مجموعه ابزارهاي هفت گانه كنترل كيفيت , فلوچارت است كه يك تكنيك دسته بندي شده و منظم براي توصيف فرايندي است كه مشكل به آن تعلق دارد . هدف اصلي از ترسيم يك فلوچارت فراهم آوردن يك شناخت كلي از فرايندي است كه بايد مورد بازنگري قرار گيرد . اگر فلوچارت بصورت گروهي رسم شده وحاوي نظرات متفاوت اعضاي گروه باشد, يك وسيله عالي براي ايجاد درك مشترك از مشكل در بين اعضاي گروه خواهد بود .بسيار ضروري است كه فلوچارت بصورت بسيار ساده تهيه شده و از پرداختن به موضوعات غير ضروري در آن اجتناب گردد. زيرا اين كار باعث مي گردد توجه اعضاي گروه از اصل مشكل ( موضوعات بحراني ) به موضوعات كم اهميت تر جلب گردد. TBPS

TBPS NO YES اخذ سفارش از مشتري بررسي سفارش آيا قابل اجرا هست ؟ عودت به مشتري برنامه ريزي طراحي توليد YES NO FOR EXAMPLE شروع پايان تحويل به موقع مستندات سابقه TBPS

برگه هاي كنترل CHECK SHEET چك شيت با برگه هاي كنترل دومين ابزار از ابزارهاي 7 گانه كيفيت است كه براي گردآوري و طبقه بندي داده ها مورد استفاده قرار مي گيرد . در اسنفاده از بركه هاي كنترل يك نكته بسيار مهم تعيين طبقات براي گردآوري اطلاعات است كه لازم است گروه بهبود كيفيت قبل از شروع به كار در مورد آن تصميم بگيرد . اگر طبقات داده ها به طور مناسبي تعيين گردند . جمع آوري داده ها سريعتر و آسانتر خواهد بود . ( جدول پيوست ) TBPS

TBPS 1 تحويل ////// 6 2 بسته بندي //////// 8 3 كيفيت ///// 5 :برگه كنترل تيم : :موضوع : بررسي علت شكايات مشتريان تاريخ : رديف موضوع شكايت شمارش فراواني 1 تحويل ////// 6 2 بسته بندي //////// 8 3 كيفيت ///// 5 4 پرسنل // 2 5 ارسال ////// 6 6 ساير موارد ////// 6 FOR EXAMPLE TBPS

نمودار علت و معلولي FISH BONE اين نمودار يك روش مناسب براي منظم كردن اطلاعات گروه در ارتباط با فرآيندها , با هدف تعيين علل ريشه اي مشكل است . اين نمودار بدليل شكل خاص آن به ديا گرام استخوان ماهي نيز معروف است . دراين نمودار مشكل در انتهاي پيكان اصلي افقي ترسيم مي شود و هر يك از علل بروزمشكل در شاخه هايي كه به شاخه اصلي متصل است وصل مي شوند و باز ساير علتهاي بوجود آمدن علل اصلي نيز به اين شاخه هاي فرعي اتصال مي يابند . به ياد داشته باشيد كه عوامل اصلي بروز مشكلات همان FIVE M مي باشد . با رسم نمودار فوق گروه حل مساله يك تصوير قوي از مشكل بدست مي آورد كه با توجه به آن مي توان راه حلها را بهتر شناسايي كرد . در حال حاضر اين نمودارها به عنوان بخشي از فعاليتهاي خلاقانه كار گروهي كه در آن بر مشاركت همه اعضا تاكيد مي گردد مطرح است . اين نمودار در صورت استفاده توام با پارتو داراي اثربخشي بيشتري است . TBPS

TBPS FISH BONE DIAGRAM MAN MANAGEMENT MATERIAL MACHINE METHOD ENVIROMENTAL TBPS

نمودار تجزيه و تحليل پارتـو PARETO اين نمودار از طريق تعريف مشكلات و تعيين حدود براي آنها , به اولويتبندي مشكلات پرداخته و مشكلات مهم را از كم اهميت تفكيك مي كند .اين تكنيك به قانون 80 درصد به 20 درصد ( پارتو اقتصادان ايتاليايي ) نيز معروف است : 80 درصد از مشكلات معمولا در اثر 20 درصد از علتها بوجود مي آيند . و اين همان جدا كردن گندم از كاه است به اين معنا كه در يك سازمان تعداد معدودي از موضوعات و مسائل بحراني كه باعث بوجود آمدن بسياري از مشكلات مي گردند شناسايي شوند . مراحل ترسم اين نمودار بشرح ذيل است : 1- مرتب كردن داده هاي يك هيستوگرام بشكل نزولي از چپ به راست 2 - ترسيم نمودار تجمعي داده هاي حاصله 3 - انتخاب موضوعاتي با اهميت بالاتر TBPS

از چنين نموداري مي توان عناصر بحراني حل مشكل را با ترسيم يك خط در حد 80 درصد از نمودار تجمعي مشخص كرد . با مشخص شدن عناصر بحراني تيم بهبود كيفيت مي تواند بر روي آنها تمركز كرده و بنحو چشمگيري مشكل را مستهلك يا از بين برد . درصد فراواني تجمعي 100 90 80 70 60 50 40 20 شرح عوامل و عيوب تعداد عيوب TBPS

نـمودار پـراكندگي SCATER CHART اين نمودار راهي است براي آنكه بدانيم آيا بين دو عامل منتخب و مورد بحث ارتباطي وجود دارد ؟ اغلب از اين نمودار براي بررسي ارتباط بين مشكل و راه حلهاي پيشنهادي استفاده مي گردد . ارتباطاتي كه توسط اين نمودار مشخص مي گردد را مي توان به 4 دسته تقسم مي شود : ارتباط مستقيم - ارتباط معكوس - ارتباط ضعيف - عدم ارتباط در نمودار پراكندگي دو عامل بصورت نقاطي روي نمودار دوبعدي ترسيم مي گردند (X-Y) هر چند در شرايط عملي در صنايع داده ها از دقت كافي برخوردار نيستند اما در چنين شرايطي نيز نتايج حاصل از اين نمودار نسبتا مفيد است . TBPS

رابطه بين فروش محصول و كاهش قيمت SALE PRICE ارتباط معكوس SALE PRICE ارتباط مستقيم SALE PRICE ارتباط ضعيف SALE PRICE .................................................................................................................................... عدم ارتباط TBPS

هيـستـوگـرام HISTOGRAM سومين ابزار از مجموعه ابزارهاي كنترل كيفيت , هيستو گرام است كه براي نمايش داده هاي گردآوري شده و همچنين شكل اوليه توزيع داده ها (خصوصيات مشكل ) مورد استفاده قرارمي گيرد. وقتي داده هاي گردآوري شده در يك هيستوگرام نمايش داده شوند الگويي مشاهده مي گردد كه مثلا نشان مي دهد داده ها به سمت مقدار ويژه اي تمايل داشته و يا يك طبقه از داده ها , اكثريت دارند . بسياري از افراد فكر مي كنند كه علل اصلي مشكل را نمي توان با نمودار نشا ن داده و اصولا بايد يصورت يك سري داده هاي عددي گرد آوري كرد. اين تفكر اشتباه است و در واقع به كمك ابزار ترسيمي براحتي مي توان علل اصلي مشكلات را شناسايي كرد . در رسم يك هيستوگرام توجه به نكات زير ضروري است : مشاهدات بايد داراي ديمانسيون هم خانواده باشند (همگي طول ) به كمك آنها شكل توزيع نشان داده مي شود و ميزان انحراف از تلورانس نشان داده مي شود . TBPS

در يك هيستو گرام هر چه تعداد طبقات K بيشتر باشد ( بشرط عدم پرداختن به موضوعات غير ضروري ) اطلاعات مفيدتري نشان داده مي شود . با تشكيل نمودار از ديدگاههاي متفاوت مانند ذيل مي توان به اطلاعات بسيار ارزشمند و گويايي دست يافت : نوع فرآيند يا محل وقوع نوع مواد اوليه يا عرضه كننده زمان وقوع مشكل تجربيات يا تغييرات كاركنان شرايط محيطي تعداد شكايات عوامل شكايات TBPS

نمودارهاي كنترلي CONTROL CHART نمودارهايي هستند كه با نمونه گيريهاي مختلف از يك فرآيند تحت كنترل بودن ( نرمال) آن را در هر لحظه از زمان مشخص مي سازند . در اين نمودارها حدود كنترلي يه ميزان مثبت و منفي 3 برابر انحراف معيار داده ها از محور ميانگين مشاهدات ودر دو طرف آن محاسبه شده و رسم مي گردد . سپس در ادامه فرآيند نمونه گيري , نقاط جديد روي نمودار رسم شده و از نظر پراكندگي در ميان حدود كنترلي مورد بررسي قرار مي گيرند . در صورتي كه فرآيند داراي توزيع نرمال باشد بايد99/7 درصد از مشاهدات داخل اين حدود قرار بگيرند واگر نمونه ها در بيرون از حدود كنترل قرار بگيرند فرآيند از كنترل خارج شده و مشخص مي گردد كه يك سري عوامل تصادفي روي فرآيند تاثير گذاشته كه با بررسيهاي دقيقتر مي توان آنها را حذف نموده و مجددا فرآيند را تحت كنترل قرار داد . TBPS

UCL LCL X AN EXAMPLE FOR CONTROL CHART TBPS

بهترين راه داشتن يك ايده خوب داشتن ايده هاي متعدد است گـام سوم ارائه راه حلهاي ممكن بهترين راه داشتن يك ايده خوب داشتن ايده هاي متعدد است TBPS

روش توفان انديشه ها چيست ؟ BRAINSTORMING توفان انديشه ها يكي از روشهاي فعال سازي تيم ، تقويت ذهني و تحريك خلاقيت در افراد يك تيم است . اين روش اعضاءتيم را قادر ميسازد كه در فاصله زماني كوتاهي ، تعداد زيادي نظرات را در مورد يك پديده جمع آوري نمايد . TBPS

قواعد اساسي توفان انديشه ها تعداد بيشتر ايده ها به حل بهتر مساله مي انجامد . به هيچ انديشه اي نبايد انتقاد كرد . مغزها در حالت آزاد قرار داده شوند . سعي شود كه حداكثر نظرات جمع آوري گردند . همه نظرات يادداشت شوند ، حتي اگر تكراري باشند . قضاوت درمورد ايده ها را به انتها موكول نماييد . اعضا ميتوانند ايده هاي خود را براساس ايده هاي ديگر بيان كنند . همه بايد مشاركت كنند تا زماني كه ديگر ايده اي در اذهان نباشد . TBPS

مسائلي كه اداره موثر جلسه توفان انديشه ها را تهديد ميكند مسائلي كه اداره موثر جلسه توفان انديشه ها را تهديد ميكند معطوف كردن نظرات روي افراد به جاي فرآيندها انتقاد كردن در حين بيان نظرات وجود افراد پر حرف و خود محور وجود تركيبي ناهمگون از افراد قضاوت زود هنگام درجريان تفكر گوشه گيري افراد خجالتي يا بي انگيزه TBPS

STORYBOARD يكي ديگر از روشهاي ايجاد خلاقيت در افراد و جمع آوري بيشترين ايده ها دركمترين زمان ممكن مي باشد . در اين روش هريك از اعضاي تيم ، هريك از انديشه هاي خود را روي يك برگ ياداشت و سپس اين برگه ها را در معرض ديد افراد تيم و در اتاق جلسه نصب مي كنند، تا افراد از آنها بازديد به عمل آورند و ايده هاي كاملتري بيان كنند . TBPS

ديگر روشهاي ايده سازي TBPS يكي ديگر از روشها بررسي اصول حركت فيزيكي فرايندها يا عمليات با استفاده از روشهاي ترسيمي يا تصويري است. در علم مهندسي صنايع به اين تكنيكها WORKSTUDY گفته مي شود. در روش ديگري مي توان با طراحي چك ليستهايي براساس استاندارد يك فرايند ، عمليات ، محصول يا ... و امكان مقايسه شرايط فعلي با مطلوب به ارزيابي وضعيت و ارايه ايده هاي سازنده پرداخت. TBPS

ارزيابي راه حلهاي مختلف تصميمگيري و انتخاب بهترين راه حلها گـام چهارم ارزيابي و انتخاب بهترين راه حل ها ارزيابي راه حلهاي مختلف تصميمگيري و انتخاب بهترين راه حلها - طرح ريزي جهت اجرا TBPS

روشهاي تصميم گيري گروهي 1- روش طوفان مغزي 2- روش گروه اسمي 3- روش دلفي 4- روش توافق بوسيلة كارت 5- روش ماتريس انتخاب زوجي 6- روش رتبه بندي معيارها و ضابطه ها تصميم نظـر TBPS

تصميم گيري / روش طوفان مغزي دراين روش با استفاده از نظرهاي زيادي كه اعضاي گروه اراية مي دهند ، گزينه ها و راه حل هاي مختلفي پديد مي آيد كه با گذراندن از صافي ها و پالايش آنها ، بهترين راه كار انتخاب مي شود.‌ صافي ها ، يك دسته ضوابط يا محدوديتهايي هستند كه براي ارزيابي گزينه ها و اصلاح يا كاهش آنها استفاده مي شوند و مي تواند شامل موارد زير باشند: هزينه ، زمان ، مصرف منابع ، تناسب با موقعيت ، نظر مشتري ، قابليت پذيرش ، عملي بودن و ... TBPS

موارد استفاده از روش طوفان مغزي  تجزيه و تحليل مسائل  طراحي و برنامه ريزي پروژه هاي گروهي  تصميم گري خارج از حيطة معمول  پوشش همه نظرات  زماني كه تصميم گيري مستلزم خلاقيت ويژه است TBPS

تصميم گيري / روش گروه اسمي هنگامي كه موضوعي بحث برانگيز، حساس و داراي موافقان و مخالفان بسيار است و تصور مي شود عقايد و آراي ضد و نقيض ارائه شود ، گروه مي تواند ازاين روش استفاده كند كه شامل مراحل زير است : 1- بيان روشن صورت مساله و هدف 2- پديد آوري و ثبت نظرات اعضاي گروه 3- روشن سازي و تمركز بر فهرست نظرات 4- امتياز دهي و رتبه بندي نظرات بصورت فردي 5- مقايسه نتايج ، جمع بندي و رتبه بندي گروهي TBPS

موارد استفاده از روش گروه اسمي  پديدآوري همه نظرات و انتخاب يك راه كار  به حداقل رسانيدن ابزار عقيده ها و تنش  اعمال سياست دقت در فرآيند تصميم گيري  بامشاركت فردي و گروهي اعضا تعهد به تصميم افزايش مي يابد  اجتناب از بحثهاي بي نتيجه و جبهه گيري  زماني كه با موضوع بحث برانگيز ، حساس و داراي موافق و مخالف زياد مواجه هستيد. TBPS

تصميم گيري / روش دلفي TBPS در اين روش افراد دعوت به مشورت و قضاوت مي شوند و به كمك قضاوتهاي بي نام و چند نوبتي افراد ، منجر به حل يك مشكل و رسيدن به يك تصميم گروهي مي شود . اين روش شامل گامهاي زير است : 1- بيان روشن صورت مساله و هدف 2- اعضاي گروه بطور جداگانه نظرات خود را بيان مي كنند 3- خلاصه سازي نظرات اعضا و اطلاع مجدد به آنها جهت نظر خواهي دور دوم 4- اعضا باتوجه به ساير نظرات ، نظرات مشخصتر و محدودتري بيان مي‌كنند. 5- جمع بندي نظرات اعضاء و اطلاع مجدد به آنها جهت نظرخواهي دور سوم 6- اعضاي گروه با توجه به نتايج ، نظرات نهايي خود را اعلام مي كنند. 7- جمع بندي كلي ، انتخاب نظرات برتر ، اعلام نتايج نهايي TBPS

موارد استفاده از روش دلفي  براي حصول اطمينان از مشاركت تمام اعضاء  به حداقل رسانيدن تنش و تماسهاي رو در رو ، درجايي كه سبب احتمال خطا در قضاوت مي شود.  استفاده از نظرات سايرين توسط هر يك از اعضاء  زماني كه دسترسي و حضور افراد مشكل است  هنگامي كه حضور چهره هاي بالا دست و فشار مسئولان بر تصميم گيري اثر مي گذارد. TBPS

تصميم گيري / روش توافق به وسيلة كارت به كمك اين روش ، هر يك از اعضاي گروه نظرات خود را در هر لحظه بحث نشان مي دهد . وسيلة كمكي اين روش شامل سه قطعه مقواي رنگي كه هر رنگ نشانة راي متفاوت با ديگري به شرح زير است : * قرمز : من موافق نيستم و نمي خواهم از تصميم پشتيباني كنم .(مخالف) * زرد : من شايد بااين تصميم سازگار و ازآن پشتيباني كنم. (موافق مشروط) * سبز: من بااين تصميم كاملاً موافقم و از آن پشتيباني خواهم كرد . (موافق) نكته : توافق تنها هنگامي به دست مي آيد كه همة اعضاي گروه كارت سبز و يا زرد نشان دهند . TBPS

موارد استفاده از روش توافقي كارتي  هنگامي كه نياز به ابراز عقيده رو دررو درباره يك موضوع باشد.  بدليل برخي پيچيدگيهاي موضوع ، عقايد ساير اعضاي موافق و مخالف در تصميم تيم مؤثر باشد.  لازم است از واكنشهاي احتمالي و وليه اعضاء نسبت به موضوع مطلع شويد.  زماني كه مطمئن هستيد همه افراد از فرصتهاي برابر جهت ارايه عقيده خود در مورد موضوع بهره مند هستند.  مي خواهيد بطور مداوم موضوع هر شخص را نسبت به موضوع در نظر داشته باشيد. TBPS

تصميم گيري / روش ماتريس انتخاب زوجي اين روش گروه را قادر مي سازد بامقايسه دو دويي گزينه ها نسبت به هم (زماني كه بيش از 8 گزينه مطرح است) بهترين گزينه را انتخاب كنند. جمع E D C B A ــــ TBPS

موارد استفاده از روش ماتريس انتخاب زوجي  جهت حصول اطمينان از شانس مساوي انتخاب يك تصميم در مقابل ساير گزينه ها .  زماني كه اكثر گزينه ها و راه كارها تقريباً مشابه يكديگر هستند.  زماني كه يك تصميم بزرگ را براي اجراي آسان به تصميم هاي كوچك خرد مي كنيد .  تعداد زيادي از گزينه ها را بايستي در زمان كوتاهي ارزيابي كنيد. TBPS

تصميم گيري / روش رتبه بندي معيارها اين روش يكي از ابزارهاي تصميم گيري گروهي است كه براي انتخاب يك گزينه ازچند گزينه كه قبلاً باملاكهاي دقيق بررسي شده‌اند و اكنون امتيازاتي برابر دارند استفاده مي شود و شامل گامهاي زير است : 1- ابتدا فهرستي از گزينه ها را ارائه نمائيد . 2- معيارهاي تصميم گيري و انتخاب را از روش طوفان مغزي بدست آوريد . 3- اهميت نسبي و وزني هر معيار را تعيين كنيد . 4- بر اساس يك مقياس مشترك امتياز دهي نمائيد . 5- امتيازات نهايي را محاسبه و جمعبندي و بهترين گزينه را معرفي نمائيد . TBPS

موارد استفاده از روش رتبه بندي معيارها  زماني كه نياز به استفاده از معيارهاي واقعي تر و دقيقتري مي باشد.  بدون مطرح شدن صاحب نظر مي توانيد توافق تيم را كسب كنيد.  زماني كه مي خواهيد فهرست كوتاهي از گزينه هاي پالايش شده از روشهاي ماتريس زوجي يا طوفان مغزي را بررسي كنيد. زماني كه مي خواهيد ضريب اطمينان يشتري از تصميم صحيح جهت حمايت اعضاي تيم بدست آوريد. TBPS

اجماع چيست ؟ با توجه به تركيب چند وظيفه اي و فرايندي تيمهاي حل مساله ، احتمال اختلاف نظر و تفاوت فاحش در امتيازات وجود دارد. اجماع در هنگام امتيازدهي به معناي دستيابي اعضاي گروه به يك ديد مشترك درخصوص راه كارهاست . با اين روش از تخصيص امتيازات احساسي و غيرمنطقي توسط برخي اعضا جلوگيري و تمام اعضاء تيم را درقيال گزارش مسئول مي كند. ممكن است در جلسات اجماع نياز به انجام بازديد ميداني نيز تعيين شود . R=Xmax – Xmin > Xmax\2 : شرط اجماع تيم دراين صورت بايد فرد مذكور در امتيازات خود تجديد نظر نمايد

نكات مهم در پذيرش راه حلهاي قابل قبول ارائه شده توجه به منابع مورد نياز جهت اجراي راه حل مانند : هزينه ، زمان دستيابي ، نيروي كـار ، مواد و تجهيزات و مكان مورد نياز ، همكاري منابع خارج سازمان راه حل منتخب داراي كارايي و اثربخشي بيشتري باشد. كيفيت محصولات يا خدمات را بهبود بخشد . حتي المقدور موجب بهبود شاخصهاي ايمني و امنيتي و مالي و هزينه و .... گردد . راه حلها اصولا بايد شامل راه كارهاي كوتاه مدت (حل فوري و مسكن ) ، ميان مدت (واقعي ) ، بلندمدت (ايده آل ) باشد. تابع ساير شرايط اختصاصي سازمان باشد. TBPS

ارزيابي و انتخاب راه حلهاي مختلف ارزيابي راه حلها بايد در دوبعد صورت پذيرد : كمي و مقداري : درصدضايعات ، نرخ بازگشت ، ميزان هزينه ها و ... را چقدر بهبود مي دهد ؟ ميزان صرفه جويي ، زمان تحويل ، شاخصهاي مالي را چقدر بهبود مي دهد ؟ كيفي و غيرمقداري : ميزان انعطاف پذيري و سازگاري طرح در سازمان چقدر است ؟ قابليت پذيرش و طول عمر اجراي طرح چقدر است ؟ TBPS

ارزيابي و انتخاب راه حلهاي مختلف معيار 1 معيار 2 معيار 3 معيار 4 وزن معيار راه حل 1 2 3 4 5 6 --- جمع امتياز راه حل ها TBPS

بهترين راه حل با ارزش نخواهد بود گـام پنجم اجـراي راه حـل بهترين راه حل با ارزش نخواهد بود اگر بخوبي اجرا نشود TBPS

نكاتي درمورد پياده سازي راه حل ها طرح را قبل اجرا موشكافانه و دقيق براي همه توضيح دهيد . راه حل منتخب را به اجزاي كوچك قابل نظارت ، تقسيم كنيد . كليه افراد را درگير كارهاي اجرايي و فعاليتهاي مربوطه تقسيم كنيد . مسئوليتها ، اختيارات و منابع موردنياز دراجرا را كاملا مشخص نماييد. اطمينان يابيد كه هركس دقيقا مي داند كه چه كاري بايد انجام دهد . بامديريت و افراد مسئول مرتبط ارتباط نزديك و مستمر داشته باشيد . هيچ كاري را انجام شده فرض نكنيد و همواره چك كنيد . وظايف را به فعاليتهاي متوالي خرد كنيد و فرد مسئول تعيين نماييد. جهت تخصيص منابع لازم ، آموزش ، خريد تجهيزات و ابزار و انتخاب پايلوت اجرا برنامه ريزي نماييد . در زمان اجراي طرح اصول مهندسي صنايع را بكار بگيريد. TBPS

ابزارهاي مفيد جهت طرح ريزي و كنترل اجراء - فلوچارت FLOWCHART - نمودارگانت GANTCHART -نمودارپرت PERTCHART ( روش مسير بحراني CPM ) ارائه طرح ابزاري است براي ارتباط تيم با گروهي از افراد كه به يكي از طرق زير با برنامه هاي اجراي راه حل شما مرتبط مي شوند : - لازم است ازبرنامه هاي كلي گروه شما مطلع باشند . - لازم است از برنامه هاي گروه شما حمايت كنند . - لازم است برنامه هاي گروه شما را تائيد و تصديق كنند . - لازم است آموزش ديده تاشما را درانجام برنامه هاي تيم ياري كنند. TBPS

مراحل يك ارتباط موفقيت آميز هدف از جلسه را مشخص كنيد . شنونده ها/ مخاطبان خود را خوب بشناسيد. روي نكات اصلي تاكيد بيشتري كنيد. شركت كنندگان در جلسه توجيهي را مشخص و تجزيه تحليل كنيد . براي تدوين محتوا و نحوه ارائه توضيحات خود طرح ريزي كنيد . از بهترين تجهيزات و ابزار ممكن جهت ارتباط استفاده نمائيد . مطمئن شويد كه مكان وتجهيزات موجود براي ارائه مناسب هستند. جلسه را ارزشيابي نمائيد تا در جلسات بعدي موفقتر باشيد. TBPS

روش جلب حمايت ديگران درپذيرش راه حل مساله 1-   مقاومت افراد در مقابل تغيير :    سعي كنيد با ارتباط موثر و مداوم پرسنل كليدي و مرتبط را از ابتدا درگير كار كنيد و نقطه نظرات ايشان را بگيريد و نظرات مفيد را مورد استفاده قرار دهيد. 2-   عدم اطمينان افراد از نتايج :    منابع و هزينه هاي لازم و نتايج را مانند صرفه جوييها ، و درآمدها را صريحا روشن و موارد مشابه اجرا شده را مثال بزنيد و سناريوي بدترين حالت را تجزيه و تحليل كنيد. 3-   عدم درك مشترك : مستند سازي خوب ، گزارش دهي خوب ، و توجيه ارايه خوب با درگير كردن همه پرسنل مرتبط كليد اين معما خواهد بود. 4- عدم وجود منابع لازم :      راه هاي ممكن براي تامين منابع مورد نياز را جستجو و نشان دهيد و روي نتايجي كه پس از انجام كار به آن مي رسيد تاكيد كنيد . نتايج را با معيار پول و زمان بيان كنيد.  5-عدم پشتيباني مديريت : · اگر پشتيباني كامل مديريت را نداريد كار را آغاز نكنيد. TBPS

ارزيابي عملكرد راه حل و پيگيري نتايج گـام ششم ارزيابي عملكرد راه حل و پيگيري نتايج نتايج اجراي راه حل در گام پنجم بايد مداوما در چرخه PDCA مورد ارزيابي و بهبود قرار گيرد ، تا از اثربخشي اجرا اطمينان حاصل شود . TBPS

نكات مهم در ارزيابي عملكرد راه حل براي هر راه حل چندين معيار ارزيابي (هزينه ، كيفيت و زمان) تعريف كنيد . با بكارگيري فنون تحليل آماري و نمودارهاي فرايندي ، ميزان بهبود معيارها را اندازه گيري كنيد . اگر نتايج انتظارات را برآورده مي كند ، همه افرا سهيم درآن بايد شناسايي و تشويق شوند. اگر نتايج انتظارات را برآورده نمي كنند ، فرايند حل مساله را ازنو بازنگري كنيد . روش جديد را استاندارد و بهينه نماييد . گزارش كار تيم خود را به بهترين شكل ممكن تهيه و ارائه نماييد . TBPS

نتايج حاصل از راه حل اجرا شده 1- با توجه به معيارهاي گام دوم ، وضعيت فرايند راپس از اجراي راه حل دوباره ارزيابي كنيد و نتايج را مستند كنيد . 2- اگر به نتايج موردنظر دست يافتيد ، تمامي كساني كه دراين توفيق موثر بودند ، بايستي مورد تشويق و تقدير قرار دهيد . 3- اگر نتايج موفقيت آميز نبود بررسي كنيد كه آيا مساله درست تعريف و علتها بدرستي شناسايي شده اند. آيا راه حلها كافي و مناسب بودند و راه حل منتخب درست اجرا شده است . حال دوحالت ممكن است اتفاق بيفتد: الف) مساله تازه اي مطرح شود . ب) مجبور شويد مساله قبلي را ازابتدا بازنگري و اجرا كنيد. 4-راه حل تازه را بعنوان استاندارد جديد استفاده كنيد . 5- پيگيري و استمرار روش استاندارد شده جديد به كمك مكنيزم كنترلي مناسب، تصديق و اسمرار نتايج ، آموزش و اطلاع روش جديد به ديگران. TBPS

هيچكس منتـظر خواب تو نيست ، كه به پايان برسد لحـظه ها مي آيند ، سالها مي گذرند و تو در قرن خودت مي خوابي ! هيچ پروازي نيست ، برساند ما را به قطار دوهزار ، به قرن دگران مگر انگيزه و عشق ، مگر انديشه و علم ، و تقلا و تلاش بخت ازآن كسي است كه مناجات كند باكـارش و درانديشه يك مساله خوابش ببرد و كتابش را بگذارد درزير سرش و ببيند درخواب حل يك مساله را و باز با شادي درگيري يك مساله بيدار شود مرحوم دکتر مجتبی کاشانی